Birleşik Krallık’ta yapılan bir araştırma, her yıl yaklaşık 2,4 milyon kişinin gıda zehirlenmesi geçirdiğini ortaya koyuyor. Bu, çoğunlukla viral veya bakteriyel kontaminasyondan kaynaklanıyor. Çoğu insan tedavi olmaksızın birkaç gün içinde iyileşebilse de herkes o kadar şanslı olmuyor.
Bu bağlamda, Leicester Üniversitesi’nden Klinik Mikrobiyoloji Kıdemli Öğretim Görevlisi Primrose Freestone, gıda kaynaklı enfeksiyon riskini azaltmak için kesinlikle yememeniz gerekenleri ve kesinlikle yemek yememeniz gereken yerleri açıkladı. Şimdi gelin, Freestone’un tavsiyelerine birlikte göz atalım…
Açık havada yemek yemeyin
Yiyeceklere dokunurken ellerinizi temiz tutmak hastalanmamanın anahtarı, ancak bir parkta veya plajda sıcak akan su ve sabun bulmak zor. Bu yüzden alkollü el jelleri kullanabilirsiniz, ancak bunlar tüm mikropları öldürmez.
Ayrıca, yiyecekler sinek, eşek arısı ve karınca gibi bir dizi uçan ve sürünen yaratığı çekme eğiliminde ve bunların hepsi E coli, Salmonella ve Listeria dahil olmak üzere mikropları yiyeceklerinize aktarabilir.
Yiyeceklerin birkaç saatten fazla 30°C’ye kadar ısınmasına izin verilirse mikroplar iki katına çıkabileceğinden çabuk bozulan yiyecekleri soğuk ve kapalı tutmak çok önemli. Barbekülerde etin iyice pişirilmesi gerekiyor ve gıda zehirlenmesini önlemek için bir et termometresi iyi bir yöntem. İç sıcaklığı 70°C’nin altında olan etleri asla yememek gerekiyor.
Açık büfelere dikkat edin
Mikrobiyolog, gıda ile ilgili bakterilerin hangi koşullarda büyümeyi tercih ettiğini bildiğinden, sıcak ve soğuk açık büfelerin mikrobiyolojik güvenliği konusunda çok dikkatli olduğunu söylüyor.
İç mekanlarda yiyecekler böceklerden, tozdan ve hepsinden önemlisi insanlardan kaynaklanan kontaminasyona maruz kalabilir. Bu nedenle, açık büfede yemek yerken gıda zehirlenmesi riski oldukça yüksek.
Kontaminasyon, açık büfe ziyaretçilerinin yiyeceklere dokunmasından kaynaklanır ve mikroplar yiyeceklerin yakınında hapşıran veya öksüren insanlar tarafından büfelere püskürtülebilir. İç mekanlarda bile, sinek veya eşek arısı gibi böceklerin açıkta bırakılan yiyeceklerin üzerine konmasıyla oluşabilecek kontaminasyon göz önünde bulundurulmalı. Ayrıca bakteri, mantar ve virüs bakımından zengin olan havadan da mikrop bulaşabiliyor.
İstiridye yemeyin
Mikrobiyolog, asla yemediği bazı yiyeceklerin arasında istiridye gibi çiğ kabuklu deniz ürünleri olduğunu söylüyor. Bunun nedeni istiridyelerin filtreyle beslenmeleri ve Vibrio ve norovirüs gibi mikropları dokularında yoğunlaştırabilmeleri.
Vibrio ile kontamine olmuş bir istiridye farklı görünmez, kokmaz veya tat vermez, ancak yine de sizi çok hasta edebilir. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, yaklaşık 80.000 kişinin çiğ istiridyeden Vibrio enfeksiyonu kaptığını ve sadece ABD’de her yıl 100 kişinin vibriozis nedeniyle öldüğünü tahmin ediyor.
Poşetlenmiş salatalar
Poşetlenmiş marulların E coli, Salmonella ve Listeria gibi gıda zehirlenmesine yol açan mikroplar içerebildiği tespit edilmiştir.
Bir araştırma grubu, bu patojenlerin, salata poşeti buzdolabında saklansa bile, salata yapraklarının suyu verildiğinde bin kattan daha fazla büyüdüğünü tespit etti. Endişe verici bir şekilde, aynı mikroplar salata sularını kullanarak daha öldürücü hale geliyor ve böylece enfeksiyona neden olma konusunda daha başarılı oluyor.
Son kullanım tarihi geçmese bile…
Çabuk bozulan gıdalar için son kullanma tarihlerini düzenli olarak kontrol etmek gerekiyor, ancak son kullanma tarihinden önceyse ve gıda paketi şişmiş görünüyorsa veya açıldığında gıda beklenenden farklı görünüyor veya kokuyorsa, kontamine olabilme ihtimali bulunuyor.
Doğrama tahtaları
Çiğ ve pişmiş gıdalar için asla aynı doğrama tahtalarını kullanmamak gerekiyor ve gıdalara dokunmadan önce ve sonra ellerinizi yıkamalısınız. Asla yapmamanız gereken uygulamalardan biri de pişmiş pirinci tekrar ısıtmak. Bunun nedeni, pişmemiş pirincin gıda zehirlenmesine yol açan Bacillus cereus sporları içerebilmesi. Bacillus hücreleri pişirme ile öldürülse de sporlar hayatta kalır. Pirinç soğumaya bırakılır ve oda sıcaklığında bekletilirse, sporlar bakterilere dönüşür ve pirinç oda sıcaklığında iyi bir Bacillus kültür ortamı olduğundan sayıları hızla artar.
Pirinçte kültürlenen Bacillus, yutulduktan sonraki birkaç saat içinde kusma ve 24 saate kadar süren ishale neden olabilen toksinler üretebiliyor.